مرور چتری
دکتر نفیسه محمدی زاده-پژوهشگر سلامت
اگر نتایج مطالعات مرور سیستماتیک به سوال ساختاریافته محقق پاسخ قطعی ندهد، مرور چتری یا مروری بر مرورها گزینه بعدی خواهد بود.
مرور چتری
یک مطالعه مرور سیستماتیک و متاآنالیز زمانیکه مطالعات اولیه از نتایج متفاوتی برخوردار هستند یا احتمال وجود خطای نوع اول در مطالعات بالاست انتخاب خوبی برای محقق می باشد. به طور کلی زمانیکه حجم نمونه مطالعات اولیه قابل توجه نبوده و توان مطالعه پایین می باشند برای جمع بندی کلی نتایج و رسیدن به توان آماری بالاتر این مطالعات انجام می گیرند. مطالعات مروری سیستماتیک و متاآنالیز زمانی به نتیجه ی قطعی می رسد که حداقل 5 مطالعه در متاآنالیز وارد شده باشد، شاخص ترکیب اندازه ی اثر باریک باشد، میزان هتروژنتی خفیف و متوسط باشد، شواهدی از رابطه بین کیفیت با نتیجه ی مطالعات اولیه یا گرایش نتیجه ی نهایی به زیرگروه مطالعات با کیفیت متوسط تا قوی وجود نداشته باشد، سوگرایی انتشار قابل اغماض باشد و نتیجه ی ترکیب نهایی متاثر از یک مطالعه ی خاص نگردد.
با در نظر گرفتن ملاحظات مطرح شده، مطالعات ثانویه همیشه به نتایج قطعی ختم نمیشوند و در پارهای از موارد در پاسخ به یک سوال مشخص مطالعات مروری سیستماتیک نتایج متفاوتی دارند که برای جمع بندی کلی و رسیدن به یک پاسخ قطعی انجام مطالعات ثالثیه ضروری می باشد. در اینجا به بررسی انواع مطالعات اولیه، ثانویه و ثالثیه می پردازیم.
منابع اطلاعاتی علمی یا همان شواهد علمی اغلب به عنوان مطالعات اولیه، ثانویه یا ثالثیه طبقه بندی می شوند. این طبقه بندی ها اصولا بر اساس اصالت مطالب تعیین می شوند و به خواننده اطلاع میدهند که آیا نویسنده اطلاعاتی از تحقیقات اولیه و اصیل را گزارش میکند یا تجربیات و نظرات دیگران را در قالب یک مطالعه مروری ارایه می کند.
داده های مطالعات اولیه توسط محققان به صورت مستقیم جمعآوری میشوند، نه اینکه وابسته به دادههای جمعآوریشده از تحقیقات انجامشده قبلی باشد.این مطالعات به بررسی یک فرضیه اصیل می پردازد، در مورد اکتشافات جدید گزارش می دهد یا اطلاعات تازه را به اشتراک می گذارد. تحقیقات اولیه عمدتا برای رسیدگی به یک مشکل خاص انجام می شود که نیاز به تجزیه و تحلیل داده های اولیه دارند ونمونه پژوهشی آن انسان، نمونه آزمایشگاهی و .. است.
در مقابل مطالعات ثانویه بر پایه استفاده از داده های موجود است که برای افزایش اثربخشی کلی پژوهش خلاصه و گردآوری می شوند. منابع ثانویه اغلب توسط متخصصان این حوزه ایجاد می شوند آنها سعی می کنند منابع اولیه را توصیف کرده یا توضیح دهند واطلاعاتی درباره یک مطالعه اولیه یا مجموعه ای از مطالعات اولیه ارائه دهند. این منابع اطلاعات ارائه شده در منبع اصلی را مجدداً بیان می کنند، مرتب می کنند یا از جنبه های خاص مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهند.
تحقیقات ثانویه بسیار مقرون به صرفه تر از تحقیقات اولیه است، زیرا از داده های موجود استفاده می کند. کتابهای درسی، آثار ویرایششده، کتابها و مقالاتی که به تفسیر یا مرور آثار پژوهشی پرداخته اند نمونه هایی از تحقیقات ثانویه میباشند.
مطالعات ثالثیه منابعی هستند که منابع دیگر را فهرست بندی، انتزاع، سازماندهی، گردآوری یا جمع بندی می کنند. برخی از منابع مرجع و کتابهای درسی زمانی که هدف اصلی آنها فهرست کردن، خلاصهسازی یا صرفاً گرداوری مجدد ایدهها یا اطلاعات دیگر باشد، منابع ثالثیه در نظر گرفته میشوند. این مطالعات گاها دیدگاه گسترده ای از یک موضوع را بدون هیچ گونه نقد یا تحلیل ارائه می دهند. از منابع مطالعات ثالثیه می توان به فهرست مراجع، لغت نامه ها ، دایره المعارف ها ، ویکی پدیا، کتاب شناسی ها (ممکن است ثانویه نیز باشند)، کتاب های راهنما و کتب درسی (ممکن است ثانویه باشند) اشاره کردکه می توانند به عنوان فهرست راهنمای منابع مهم اولیه و ثانویه عمل کند.
ترکیبهای شواهد عینی مانند بررسیهای سیستماتیک و متاآنالیزها، پایگاه دانش دقیق و شفافی را برای تبدیل تحقیقات بالینی به تصمیمهای عملی فراهم میکنند. بررسیهای چتری، مروری بر مرورهای سیستماتیک یا متاآنالیزهایی هستند که قبلاً منتشر شدهاند . بنابراین، آنها یکی از بالاترین سطوح سنتز شواهد موجود در حال حاضر را نشان می دهند و به طور فزاینده ای در پزشکی تأثیرگذارند. هرچه مرورهای سیستماتیک گستردهتر میشوند، امکان استفاده بیشتر از این مرورهای فراگیر به عنوان روشی جهت جمعآوری یافتههای چندین مطالعه که به سؤالات خاصی پرداخته اند، فراهم می آید.
اگر نتایج مطالعات مرور سیستماتیک به سوال ساختاریافته محقق پاسخ قطعی ندهد، مرور چتری یا مروری بر مرورها گزینه بعدی خواهد بود. این مطالعات ثالثیه در واقع مروری بر مطالعات سیستماتیک انجام شده میباشند که در این خصوص می توان به مطالعات
Implementation conditions for diet and physical activity interventions and policies: an umbrella review.
An umbrella review of the work and health impacts of working in an epidemic/pandemic environment
اشاره کرد.
:References
Schultz A et al. A scoping approach to systematically review published reviews: Adaptations and recommendations. Res Syn Meth. 2018. 9:116–123
Fusar-Poli P, Radua J. Ten simple rules for conducting umbrella reviews. Evidence-Based Mental Health. 2018. 21:95-100
Becker LA, Oxman AD. Chapter 22: Overviews of reviews. In: Higgins JPT, Green S (editors), Cochrane
Handbook for Systematic Reviews of Interventions Version 5.1.0 (updated March 2011). The Cochrane
Collaboration, 2011. Available from www.cochrane-handbook.o
Guyatt GH, Oxman AD, Vist G, Kunz R, Falck-Ytter Y, Alonso-Coello P, Schünemann HJ, for the GRADE
Working Group. Rating quality of evidence and strength of recommendations GRADE: an emerging
consensus on rating quality of evidence and strength of recommendations. BMJ; 2008; 336:924-926.
Moher D, Liberati A, Tetzlaff J, Altman DG, The PRISMA Group (2009). Preferred Reporting Items
for Systematic Reviews andMeta-Analyses: The PRISMA Statement. PloS Med 6(6):e1000097.
Doi:10.1371/journal.pmed1000097.